Spis Treści
1934-1939 – dozór techniczny na kolei rozszerzony na wytwornice acetylenu, dźwignice, obrotnice, przesuwnice
Okres 20 lat międzywojnia to czas inwestycji i rozwoju Rzeczpospolitej Polskiej, a wraz z nim kształtowania się kolejowego dozoru technicznego i dozoru technicznego żeglugi morskiej. Oprócz kotłów parowozowych pod dozór trafiły wytwornice acetylenu, zbiorniki ciśnieniowe, specjalistyczne dźwignice, takie jak obrotnice czy przesuwnice. Pod dozorem technicznym żeglugi morskiej znalazły się zaś urządzenia przeładunkowe w portach.
W 1934 r. ukazało się rozporządzenie Ministra Przemysłu i Handlu z dnia 29 sierpnia 1934 r. o budowie i stanie technicznym wytwornic acetylenowych (Dz.U. 1934, nr 79, poz. 741), któremu nie podlegały jedynie wytwornice w państwowych i prywatnych instytucjach naukowych oraz w zakładach doświadczalnych, o ile służyły do celów naukowych, a także wytwornice służące do oświetlania (lampy i latarnie), gotowania i ogrzewania, bez ruchomego klosza zbiornika gazu oraz bez zastosowania sprężonego powietrza lub tlenu, o ile ładunek karbidu wytwornicy nie przekracza 2 kg, ciśnienie acetylenu 0,15 atn (atmosfer nadciśnienia) oraz temperatura w przestrzeni gazowej wytwornicy 100° C.
W rozporządzeniu pojawiła się też definicja wytwornicy acetylenowej jako urządzenia, w którym wskutek reakcji między wodą a karbidem bądź mieszaninami karbidowemi wytwarza się acetylen w postaci gazu. Przepisy wprowadziły też definicje ładunku karbidu, najwyższego dopuszczalnego ciśnienia roboczego acetylenu w wytwornicy i w urządzeniu zabezpieczającym, wytwornicy przenośnej i stałej.
Opisano zasady budowy wytwornic i cechy materiałów, z jakich można je wykonywać, osobne rozdziały poświęcono zbiornikom gazu współpracującym z wytwornicą lub ich zespołem, następnie urządzeniom zabezpieczającym przed wzrostem ciśnienia ponad dozwolone, oczyszczaczom, przewodom łączącym wytwornice ze sobą i przyrządom do mierzenia ciśnienia.
Lata 20-lecia międzywojennego to dalszy rozwój techniki, a w związku z tym – coraz powszechniejszego stosowania w przemyśle, w tym również w kolejnictwie, nowych urządzeń technicznych: różnego rodzaju dźwigów i innych urządzeń transportu bliskiego. Były to urządzenia stwarzające potencjalne zagrożenia dla użytkujących je pracowników, z czego zdawały sobie sprawę władze kolejowe. Jedną z jaskółek poddania tych urządzeń dozorowi technicznemu było zarządzenie Ministra Komunikacji z dnia 15 grudnia 1937 r. w sprawie wydania przepisów bezpieczeństwa pracy przy obsłudze dźwignic, obrotnic i przesuwnic na P. K. P. (Dz. Urz. MK 1937, nr 69, poz. 591), którym postanowiono, że wszelkie dźwignice: podnośniki, dźwigi (windy), żurawie stałe i przewoźne (żurawie wagonowe) oraz obrotnice, przesuwnice, zapadnie itp. podlegają okresowym sprawdzaniom (rewizjom) stosownie do postanowień przepisów służbowych Polskich Kolei Państwowych. Kontrola i okresowe badanie bezpieczeństwa pracy przy obsłudze wszelkiego rodzaju dźwignic, obrotnic i przesuwnic należą do zakresu działania Wydziałów Mechanicznego i Drogowego Dyrekcji Okręgowych Kolei Państwowych, a w obrębie Warszawskiej Dyrekcji O. K. P. ponadto do zakresu działania Wydziału Elektrotechnicznego — w zakresie kompetencji każdego Wydziału. Natomiast odpowiedzialność za należytą budowę dołów obrotnic i przesuwnic, według przepisów budowlanych, ponosił naczelnik Służby Drogowej, a za należyte zaś urządzenie i działanie ich mechanizmów odpowiadał naczelnik Służby Mechanicznej.
Wszystkie dźwignice (oprócz podnośników śrubowych), obrotnice i przesuwnice mogły być eksploatowane tylko w czasie ważności ostatniej rewizji okresowej. Daty ostatniej i następnej rewizji powinny być umieszczone na urządzeniu. Nie wolno było zatem używać dźwignic, których data następnej rewizji już upłynęła, jeżeli właściwa władza nadzorcza nie odroczyła terminu rewizji; odroczenie rewizji powinno być oznaczone w napisie na dźwignicy i odnotowane w książce rewizji. To były już przepisy stricte dozorowe.
