Spis Treści
1922 – pierwsze akty prawne organizujące dozór techniczny na kolei
Pierwsze rozporządzenia organizujące dozór techniczny na kolei zostały wydane niespełna rok po ogłoszeniu ustawy o nadzorze nad kotłami parowemi. Były to: rozporządzenie Ministra Przemysłu i Handlu w porozumieniu z Ministrem Kolei Żelaznych z dnia 10 kwietnia 1922 r. w przedmiocie ustalenia rodzajów kotłów parowych, podlegających nadzorowi względnie bezpośredniemu dozorowi Ministra Kolei Żelaznych oraz rozporządzenie Ministra Kolei Żelaznych z dnia 27 kwietnia 1922 r. o budowie i ustawianiu kotłów parowozowych i kotłów parowych ustawianych w wagonach kolejowych, jakoteż o nadzorze nad niemi.
Rozporządzenie Ministra Przemysłu i Handlu w porozumieniu z Ministrem Kolei Żelaznych z dnia 10 kwietnia 1922 r. w przedmiocie ustalenia rodzajów kotłów parowych, podlegających nadzorowi względnie bezpośredniemu dozorowi Ministra Kolei Żelaznych (Dz.U. 1922, nr 29, poz. 234) określiło rodzaje kotłów parowych, które podlegają nadzorowi i bezpośredniemu dozorowi Ministra Kolei Żelaznych, a więc: 1) kotły parowozowe i ustawiane w wagonach kolejowych kolei żelaznych normalnych i dojazdowych użyteczności publicznej przy budowie i eksploatacji tych kolei oraz 2) kotły parowozów kolei fabrycznych, o ile te parowozy wchodzą na tory kolei żelaznych normalnych i dojazdowych użyteczności publicznej.
Wydawanie przepisów dotyczących budowy, ustawiania, przenoszenia i dozoru tych kotłów należało do Ministra Kolei Żelaznych, który wydawał też pozwolenia na ich ustawianie, przenoszenie i używanie.
Oprócz kotłów parowozowych dozorowi bezpośredniemu Ministra Kolei Żelaznych podlegały wszystkie inne kotły parowe używane na kolejach żelaznych normalnych i dojazdowych użyteczności publicznej przy budowie i eksploatacji tych kolei oraz kotły parowe używane w urządzeniach i przedsiębiorstwach kolejowych, zarządzanych przez władze kolejowe. Minister Kolei Żelaznych wydawać miał pozwolenia na ustawianie, przenoszenie i używanie tych kotłów.
Spod bezpośredniego dozoru Ministra Kolei Żelaznych wyłączono kotły parowe należące do prywatnych przedsiębiorców, podejmujących na kolejach żelaznych normalnych i dojazdowych użyteczności publicznej roboty stałe lub czasowe. Pozostawiono je pod dozorem Ministra Przemysłu i Handlu.
Drugie kwietniowe rozporządzenie Ministra Kolei Żelaznych – z 27 kwietnia 1922 r. – określiło, na czym polega urzędowy dozór nad kotłami parowozowymi oraz ustawianymi w wagonach kolejowych: 1) na udzielaniu pozwoleń na używanie kotłów parowozowych oraz na ustawianie i używanie kotłów ustawianych w wagonach, 2) na odbiorze kotłów nowych, 3) na sprawdzaniu stanu kotłów co do ich bezpieczeństwa w pracy przez wykonywanie rewizji oraz prób wodnych i 4) na przestrzeganiu zachowania przez użytkujących kotły i ich obsługę wydanych co do tego przepisów.
Za udzielanie pozwoleń na używanie kotłów parowozowych oraz na ustawianie i używanie kotłów ustawianych na wagonach są odpowiedzialni na kolejach państwowych – prezesi dyrekcji, którzy mogą się w tym wyręczać dyrektorami wydziałów mechanicznych, na kolejach zaś prywatnych użyteczności publicznej – osoby upoważnione do tego przez Ministerstwo Kolei Żelaznych. Osoby wyznaczone przez Ministerstwo mogą też dokonywać odbiorów nowych kotłów. Natomiast sprawdzanie stanu kotłów co do ich bezpieczeństwa w pracy przez wykonywanie rewizji oraz prób wodnych realizuje dyrektor wydziału mechanicznego lub wyznaczeni przez niego pracownicy wydziału mechanicznego, po nadaniu im prawa przez prezesa dyrekcji, na kolejach zaś prywatnych – osoby upoważnione do tego przez Ministerstwo Kolei Żelaznych. Za terminowe wykonywanie sprawdzeń i prób wodnych są odpowiedzialni dyrektorzy wydziałów mechanicznych, na kolejach prywatnych zaś zarządzający takimi wydziałami.
Zgodnie z zarządzeniem, urzędowy dozór nad kotłami zasadniczo powinien być powierzanym osobom z wyższym wykształceniem technicznem, a wszelkie odstępstwa od tej zasady wymagają zatwierdzenia Ministerstwa Kolei Żelaznych.
