Operatorzy i nastawiacze

W celu rozpoczęcia procesu certyfikacji kompetencji, wnioskujący składa wypełniony i podpisany Wniosek o certyfikację wraz z Załącznikiem C. Do jednego wniosku można załączyć kilka załączników C, w zależności od wnioskowanego zakresu egzaminu.

Lista wymagań wstępnych do procesu certyfikacji jest dostępna na stronie internetowej TDT, w pkt. 3.

Z wnioskiem powinna być wysłana instrukcja technologiczna spawania (WPS, pWPS).

Atesty materiałów podstawowych i dodatkowych oraz gazu (osłonowego, formującego), powinny być przekazane egzaminatorowi w dniu egzaminu.

Wnioskujący jest zobowiązany do wybrania i wskazania we wniosku jednej z trzech metod okresowej weryfikacji kompetencji. Metody te to:

1. przystępowanie co sześć (6) lat do egzaminu praktycznego w ramach ponownej certyfikacji, lub
2. przedstawianie co dwa (2) lata wyników badań spoin wykonanych w ostatnich sześciu (6) miesiącach czasookresu ważności certyfikacji w ramach nadzoru (próbki powinny być badane w uznanym przez TDT laboratorium i pochodzić z linii produkcyjnej), lub
3. przedstawianie co sześć (6) miesięcy dowodów pracy dla tego samego pracodawcy oraz akceptowalnych wyników badań spoin z normami mającymi zastosowanie (np. PN-EN 1090-1, PN-EN 286-3, itp.) w ramach nadzoru.

Operator/nastawiacz, który uczestniczył w kwalifikowaniu technologii spawania w TDT zgodnie z PN-EN ISO 15612, PN-EN ISO 15613, PN-EN ISO 15614-1 lub PN-EN ISO 15614-2, które zakończyło się wynikiem pozytywnym, może ubiegać się o zaliczenie egzaminu praktycznego na jego podstawie. Czas pomiędzy datą spawania w ramach kwalifikowania technologii spawania, a złożeniem wniosku o certyfikację kompetencji nie może przekroczyć sześciu (6) miesięcy. W związku z powyższym należy złożyć pisemne oświadczenie o uwzględnieniu wyników z tej kwalifikacji.

Wniosek o certyfikację jest formalnym zleceniem dla TDT do przeprowadzenia procesu certyfikacji i umową o wzajemnych zobowiązaniach i prawach, który zobowiązuje wnioskującego do wniesienia opłaty za certyfikację zgodnie z przesłaną wyceną.

Wniosek i Załącznik C jest dostępny do pobrania na stronie internetowej.

Podpisany Wniosek i Załączniki C wraz z dokumentacją towarzyszącą należy złożyć w formie papierowej.

Złożenie dokumentów w innym języku jest dopuszczalne tylko po wcześniejszych uzgodnieniach z TDT.

W celu przyspieszenia procesu certyfikacji, dopuszcza się złożenie skanu wniosku drogą elektroniczną pod warunkiem późniejszego dostarczenia oryginału.

Wnioski od osób niespełniających wymagań kryteriów kwalifikacyjnych są wykluczane z dalszego postępowania.

Wnioskujący jest powiadamiany o zakwalifikowaniu lub o braku możliwości zakwalifikowania do egzaminu w formie pisemnej.

Złożony wniosek jest oceniany przez TDT pod względem kompletności, poprawności (w zakresie formalnym i merytorycznym) oraz możliwości przeprowadzenia oceny.

Sprawie jest nadawany indywidualny numer, na który należy powoływać się w dalszej korespondencji z TDT.

Jeżeli wniosek o certyfikację nie jest kompletny, TDT występuje do wnioskującego o jego uzupełnienie.

Ocena jest planowana i organizowana w taki sposób, aby zapewnić spełnienie wszystkich wymagań programu certyfikacji.

Ocena jest planowana i organizowana z uwzględnieniem specjalnych potrzeb wnioskującego.

Egzaminy są przeprowadzane w atestowanych przez TDT ośrodkach egzaminacyjnych lub w ocenionych przez TDT obiektach egzaminacyjnych.

O terminie oraz powołaniu egzaminatora, wnioskujący zostaje poinformowany przez TDT.

TDT przeprowadza ocenę kompetencji kandydata na podstawie egzaminu, składającego się z części teoretycznej (egzamin pisemny testowy) oraz z części praktycznej.

Egzaminowany przystępujący do egzaminu musi posiadać przy sobie dokument tożsamości ze zdjęciem. Przed rozpoczęciem egzaminu egzaminator TDT sprawdza tożsamość egzaminowanego oraz zakres egzaminu.

Podczas egzaminu teoretycznego egzaminowany nie może posiadać, ani korzystać z żadnych urządzeń telekomunikacyjnych.

W przypadku, kiedy po rozpoczęciu egzaminu egzaminowany rezygnuje z egzaminu z własnej woli, egzamin jest uznawany za niezdany.

3.1 egzamin teoretyczny

Egzaminowany zdaje egzamin teoretyczny właściwy dla wnioskowanego zakresu certyfikacji, o którą się ubiega.

Pytania na egzamin są losowane z bazy pytań TDT. Zestaw pytań egzaminacyjnych składa się z pytań testowych dotyczących znajomości zagadnień związanych z procesem spawania zgodnie z programem certyfikacji (PRCo-03).

Egzaminowany, w trakcie egzaminu, jest zobowiązany do przestrzegania przepisów organizacyjnych obowiązujących w trakcie jego trwania. W czasie egzaminu, egzaminowany nie może korzystać z żadnych pomocy szkoleniowych. Każdy, kto w czasie egzaminu posługuje się niedozwolonymi materiałami, wyposażeniem lub dokumentami, jest wykluczany z dalszego udziału w egzaminie, a egzamin uznaje się za niezdany.

Łączny czas, jakim dysponuje egzaminowany na udzielenie odpowiedzi, jest określony na zestawie pytań.

Wyniki egzaminu teoretycznego ocenia egzaminator TDT

3.2 egzamin praktyczny

Elementy na złącza próbne, są wybierane z materiałów właściwych dla zakresu egzaminu, przez egzaminowanego w obecności egzaminatora. Wymiary oraz liczba wykonywanych podczas egzaminu praktycznego złączy próbnych zależą od zakresu certyfikacji. Egzamin praktyczny jest przeprowadzany zgodnie z programem certyfikacji (PRCo-03).

Po wykonaniu, złącza egzaminacyjne są znakowane przez egzaminatora i egzaminowanego.

Badania złączy egzaminacyjnych są przeprowadzane zgodnie z programem certyfikacji (PRCo-03) w atestowanych przez TDT laboratoriach.

Ostatecznej oceny wyników badań dokonuje egzaminator TDT.

Materiały i sprzęt są zapewniane prze ośrodek/obiekt egzaminacyjny.

3.3 egzamin poprawkowy

Egzamin teoretyczny i praktyczny można powtórzyć jeden raz. Do egzaminu poprawkowego należy przystąpić w terminie do trzech (3) miesięcy od daty wydania przez TDT decyzji o nieudzieleniu certyfikacji. W uzasadnionych przypadkach, czas ten może zostać wydłużony (np. z powodu choroby egzaminowanego, sytuacji pandemicznej).

Przed przystąpieniem do egzaminu poprawkowego należy wnieść opłatę na konto TDT zgodnie z przesłaną wyceną.

Egzaminowany, który nie zdał egzaminu poprawkowego, może złożyć nowy wniosek o certyfikację i zdawać egzamin jak dla nowych wnioskujących.

Podstawą do udzielenia certyfikacji jest stwierdzenie, iż wnioskujący spełnił wszystkie wymagania certyfikacyjne. Decyzja w sprawie certyfikacji ograniczona jest do kwestii, które są bezpośrednio związane z wymaganiami programu certyfikacji. Decyzje nie są podzlecane. Osoby podejmujące decyzje w sprawie certyfikacji nie mogą brać udziału w procesie szkolenia i egzaminowania kandydata.

Osoba upoważniona do podejmowania decyzji w TDT podejmuje decyzję o udzieleniu lub o nieudzieleniu certyfikacji kompetencji.

Certyfikat jest wydawany w języku polskim, angielskim i niemieckim. TDT zachowuje wyłączne prawo własności certyfikatu.

W przypadku decyzji o nieudzieleniu certyfikacji, egzaminowany jest powiadamiany na piśmie o podjętej decyzji wraz z uzasadnieniem oraz określeniem trybu odwołania się od tej decyzji.

4.1 Przerwanie procesu certyfikacji

Przerwanie procesu certyfikacji następuje, gdy:

– wnioskujący/kandydat/egzaminowany nie wypełnia zobowiązań wobec TDT wynikających z deklaracji zawartych we wniosku o udzielenie certyfikacji,

– wnioskujący/kandydat/egzaminowany w ciągu trzech (3) miesięcy nie nadesłał informacji uzupełniających wymaganych przez TDT, chyba, że uzgodniono inny termin z TDT lub nastąpiła zmiana ustalonego wcześniej terminu,

– proces certyfikacji nie został zakończony w ciągu trzech (3) lat z przyczyn leżących po stronie wnioskującego/kandydata/egzaminowanego,

– kandydat nie przystąpi do egzaminu poprawkowego w ciągu trzech (3) miesięcy od daty decyzji o nieudzieleniu certyfikacji,

– wnioskujący/kandydat/egzaminowany wystąpił o wstrzymanie procesu certyfikacji.

Informacja o podjętej decyzji wraz z uzasadnieniem jest przekazywana przez TDT wnioskującemu/ kandydatowi/egzaminowanemu na piśmie.

Osoba certyfikowana przez TDT:

– podejmuje wszelkie racjonalne kroki dla upewnienia się, że spełnia swoje zawodowe obowiązki obiektywnie oraz kompetentnie z zachowaniem bezpieczeństwa innych osób,

– aktualizuje swoje wiadomości z zakresu stosowanych procesów spawalniczych,

– podaje prawdziwe i niewprowadzające w błąd informacje do celów certyfikacyjnych, nadzoru lub ponownej certyfikacji,

– informuje pracodawców lub klientów o zgłaszaniu uzasadnionych i powtarzających się niezgodności,

– używa certyfikatu jedynie w sposób zgodny z jego przeznaczeniem i tylko w zakresie w nim opisanym,

– nie używa świadomie i nie pozwala na używanie certyfikatu lub jego części w sposób niezgodny z przeznaczeniem,

– nie powołuje się na system certyfikacji oraz nie używa certyfikatu w reklamach, katalogach itp. w sposób niewłaściwy lub wprowadzający w błąd,

– nie przyczynia się do naruszania dobrej reputacji TDT,

– działa zgodnie z zasadami certyfikacji.

Niestosowanie się do powyższych zasad może spowodować cofnięcie certyfikacji.

Nadzór jest przeprowadzany na wniosek certyfikowanej osoby. W okresie ważności certyfikacji, TDT, po udzieleniu certyfikacji.

Metod nadzoru nie stosuje się w przypadku operatorów/nastawiaczy, którym udzielono certyfikacji na okres 6 lat.

Wniosek o nadzór (na formularzu Wniosku o certyfikację) wraz z załącznikami oraz oryginałem certyfikatu kompetencji wydanego przez TDT powinien zostać przekazany do TDT nie później niż jeden (1) miesiąc przed upływem daty ważności certyfikacji.

W przypadku, w którym certyfikacji udzielono na okres 12 lat, nadzór przeprowadzany jest:

• co trzy lata, jeżeli wybrana została metoda nadzoru zgodnie z punktem 5.3 b) normy PN-EN ISO 14732; lub
• co sześć miesięcy, jeżeli wybrana została metoda nadzoru zgodnie z punktem 5.3 c) normy PN-EN ISO 14732.

Nadzór spawalniczy pracodawcy (wskazanego na certyfikacie) jest zobowiązany okresowo, co sześć (6) miesięcy licząc od daty ważności certyfikacji, potwierdzać, że operator/nastawiacz pracował w zakresie swoich kompetencji. Brak okresowego potwierdzenia skutkuje wygaśnięciem certyfikacji.

Jeżeli wymagania nadzoru nie zostały spełnione, osoba certyfikowana ma prawo złożyć wniosek o certyfikację.

Niepoddanie się przez certyfikowaną osobę procesowi planowanego nadzoru skutkuje cofnięciem udzielonej przez TDT certyfikacji.

TDT, w ramach pozaplanowych działań w nadzorze, podejmuje stosowne działania o charakterze prawnym lub korygującym, względnie publikuje wyczerpujące informacje wyjaśniające na swojej stronie internetowej, w przypadku:

– informacji od władz wydających przepisy,

– skarg i informacji od zainteresowanych stron,

– powoływania się w nieodpowiedni sposób przez certyfikowane osoby na swoje certyfikacje kompetencji w katalogach, ogłoszeniach, reklamach, prospektach, ofertach współpracy, specyfikacjach technicznych i innych dokumentach,

– postępowań prawnych podejmowanych w stosunku do certyfikowanych przez TDT osób.

TDT może przeprowadzić okresową kontrolę w przedsiębiorstwie zatrudniającym certyfikowaną osobę w przypadku wpłynięcia do TDT skargi na jej działalność, objętą zakresem udzielonej certyfikacji kompetencji.

6.1 Rozszerzanie, ograniczanie zakresu certyfikacji

Rozszerzenie zakresu certyfikacji kompetencji odbywa się na wniosek certyfikowanej osoby. TDT dokonuje przeglądu wniosku o rozszerzenie zakresu certyfikacji pod kątem jego kompletności, poprawności (w zakresie formalnym i merytorycznym) oraz możliwości przeprowadzenia takiej oceny (tak jak dla procesu certyfikacji).

O rozszerzenie zakresu certyfikacji może ubiegać się osoba certyfikowana tylko w zakresie nowych urządzeń spawalniczych. Egzaminowany zdaje tylko egzamin praktyczny z wykorzystaniem nowego sprzętu spawalniczego.

Po zakończeniu procesu rozszerzenia zakresu certyfikacji z wynikiem pozytywnym jest wydany nowy certyfikat.

Ograniczenie zakresu certyfikacji następuje, jeśli:

– w ustalonym terminie nie zostały spełnione wymagania postawione przy zawieszaniu części zakresu certyfikacji,

– miało miejsce poważne naruszenie przez certyfikowaną osobę wymagań certyfikacyjnych, rzetelności świadczonych usług lub świadome naruszenie kodeksu postępowania,

– podczas oceny w nadzorze wykluczono możliwość działania certyfikowanej osoby w pełnym zakresie objętym certyfikacją,

– certyfikowana osoba sama o to wnioskuje (w tym przypadku nie jest przeprowadzana ocena).

Podczas procesu ograniczania zakresu certyfikacji, TDT dokonuje przeglądu dokumentacji w celu przeprowadzenia oceny, czy przyczyna ograniczenia zakresu certyfikacji nie wpłynie negatywnie na kompetencje certyfikowanej osoby w odniesieniu do pozostałej części zakresu certyfikacji. Ograniczenie zakresu certyfikacji jest równoważne z cofnięciem jej w określonej części.

6.2 Zawieszanie, wznawianie, cofanie, wygaśnięcie certyfikacji

Zawieszenie certyfikacji (w całym zakresie certyfikacji) następuje, jeśli certyfikowana osoba:

– nie wypełnia zobowiązań lub wymagań certyfikacyjnych,

– podczas procesu nadzoru nie dostarczyła dowodów świadczenia usług w zakresie objętym certyfikacją,

– wystąpiła z wnioskiem o jej zawieszenie.

Zawieszenie certyfikacji (w części zakresu certyfikacji) następuje, jeśli certyfikowana osoba wystąpiła z wnioskiem o jej częściowe zawieszenie.

Podczas procesu zawieszenia części zakresu certyfikacji TDT przegląda dokumenty w celu ustalenia, czy przyczyny zawieszenia części zakresu certyfikacji nie wpływają negatywnie na kompetencje certyfikowanej osoby w odniesieniu do pozostałej części zakresu. Jeżeli przyczyny zawieszenia części zakresu certyfikacji wpływają negatywnie na kompetencje certyfikowanej osoby, zawieszany jest cały zakres certyfikacji.

TDT, w decyzji o zawieszeniu certyfikacji, podaje warunki jej wznowienia. Zawieszenie certyfikacji nie może przekroczyć sześciu (6) miesięcy.

Jeśli przyczyny zawieszenia certyfikacji zostały wyeliminowane, certyfikacja może zostać wznowiona. Proces wznawiania certyfikacji po zawieszeniu jest przeprowadzany na wniosek certyfikowanej osoby.

Cofnięcie certyfikacji następuje, jeśli certyfikowana osoba:

– nie dysponuje zapisami potwierdzającymi odbycie praktyki zgodnie z programem certyfikacji,

– świadomie narusza prawa odbiorcy swoich usług,

– narusza warunki kodeksu postępowania osób certyfikowanych (patrz punkt 5),

– stwarza problemy uniemożliwiające przeprowadzenie oceny w nadzorze,

– nie spełnia już aktualnych wymagań, – nie spełnia warunków wznowienia ważności certyfikacji, która została zawieszona, lub

– stwierdzono występowanie negatywnych zapisów lub skarg dotyczących działalności certyfikowanej osoby.

Certyfikacja, która została cofnięta, nie podlega wznowieniu

Wygaśnięcie certyfikacji następuje po upływie jej ważności. TDT informuje certyfikowaną osobę o wygaśnięciu jej certyfikacji.

6.3 Wykorzystywanie certyfikatów

Niewłaściwe powoływanie się na certyfikację lub wprowadzające w błąd wykorzystywanie certyfikatu w publikacjach, katalogach itp. przez certyfikowaną osobę, spowoduje działania korygujące na wniosek TDT, polegające na zawieszeniu lub cofnięciu certyfikacji, opublikowaniu informacji o wykroczeniu, łącznie z działaniami prawnymi.

Ubiegając się o ponowną certyfikację kompetencji należy złożyć wniosek o ponowną certyfikację (na formularzu Wniosku o certyfikację) wraz z załącznikami oraz oryginał posiadanego certyfikatu kompetencji, wydanego przez TDT.

Wniosek powinien zostać złożony w terminie umożliwiającym zorganizowanie egzaminu oraz podjęcie decyzji przed datą upływu ważności certyfikacji.

TDT planuje oraz organizuje ponowną certyfikację przed upływem ważności certyfikacji, zgodnie z ustaleniami pkt 2.

Certyfikowana osoba, ubiegająca się o ponowną certyfikację, zdaje tylko egzamin praktyczny.

Podczas procesu ponownej certyfikacji TDT bierze dodatkowo pod uwagę:

– ciągłość zatrudnienia w zakresie udzielonej certyfikacji,

– powoływanie się na certyfikację, oraz

– skargi składane na działalność certyfikowanej osoby.

W przypadku niezdania przez egzaminowanego części lub całego egzaminu, obowiązują zasady postępowania opisane w punkcie 3.3. Nieprzystąpienie do egzaminu poprawkowego lub niezdanie egzaminu poprawkowego powoduje, że osoba taka jest uważana za kandydata ubiegającego się o certyfikację po raz pierwszy. Dalsze postępowanie jest prowadzone po złożeniu nowego wniosku o certyfikację.

Sposób postępowania określono na stronie internetowej www.tdt.gov.pl.

Opłaty za prowadzone przez TDT procesy certyfikacji, nadzoru oraz ponownej certyfikacji są ustalane zgodnie z cennikiem zatwierdzonym przez Dyrektora Transportowego Dozoru Technicznego. Jednym z warunków udzielenia/utrzymania certyfikacji jest wniesienie opłat za czynności związane z certyfikacją.